KARLUKLAR

Bizi instagram adresimizden takip edebilirsiniz. "@tarihinicinden4" takip etmeyi unutmayın!!!

   Karluklar, kaynaklarda Töles boyları arasında değil, Türgişler gibi Gök-Türk hanedanından gösterilirler. Çin kaynaklarında 413 yılında ilk defa isimleri geçen Karluklar, Altay Dağları'nın batısındaki Kara-İrtiş ve Tarbagatay havalisinde  oturuyorlardı.
    627 yılında Doğu Gök-Türk devletinde büyük bir boy hareketi oldu. Bu olayla Karluklar, Tanrı Dağları'nın kuzey doğusu boşalınca bu alanlara yayıldı ve güçlendi. Karluklar, 627 yılından sonra bağlı oldukları Batı Gök-Türk hükümdarı T'ung Yabgu'ya isyan ettiler. Batı Gök-Türklerin önemli boylarından biri olan Karlukların baş kaldırması T'ung Yabgu'nun gücünü sarstı. Bundan sonra 648 yılına kadar  kaynaklarda Karluk adına rastlanmaz.

    657 yılı Karlukların tam olarak Çin'e itaat ettiği tarihtir. 711 yılında Çin'e elçi gönderirler. Kapgan idaresine isyan ederler. 715 yılında Karluk reisi Tamıg Iduk Baş, Göktürklere saldırdı. Kül Tegin'in üstün başarı gösterdiği savaşta Karluklar ağır bir bozguna uğradı ve Çin'e bağlanmak zorunda kaldılar. 734 yılında Bilge Kağan'ın ölümünden sonra II. Gök-Türk Devleti gerilemeye başladı. Bu dönemde bazı kuvvetli boylar hareketlendi. Bunlar Karluklar, Uygurlar ve Basmıllardı. Basmılların reisini kağanlık makamına getirdiler, Uygurlar Sol kanat yabguluğunu alırken, Karluklar Sağ yabgusu oldu.
    Uygurlara saldırmaya niyetlenen Karluklar 746-747 yıllında mağlup edildiler ve batıda Türgişlerin bölgesine kaçtılar. 751 senesinde Orta Asya tarihini değiştiren Talas savaşı gerçekleşti. Atlah denilen mevkide Arap ordularıyla Çin ordusu beş gün süren bir savaş yaptı. Bu savaş sırasında Isık Göl Karlukları Arapların yanında savaştı. Çin ordusu yenilip geri çekilmek zorunda kaldı. Bundan sonra Karluklar, Tokmak ve Evliya-ata şehitlerini ele geçirdi ve 766'ya doğru Karluk Devleti kuruldu. 766-775 yılları arasında Kaşgar'ı aldılar.

   Karabalgasun Yazıtı'nın Çince kısmında Karlukların 791-812 yılları arasında Uygurlara mağlup olduklarını yazar. 840 yılındaki Kırgız baskını sonrası Uygurların bir kısmı Karluklara sığındı. Karluklar batı tarafından Abbasilerle münasebet kurdu. Büyük Uygur Kağanlığı yıkılınca (840) Karlukların siyasi nüfusu arttı. İslam devletleri ile ilişkileri arttı ve İslamiyet Orta Asya'da yayılma imkanı buldu.
    İslamiyeti kitle halinde kabul eden ilk Türk boyu olan Karluklar böylece Çiğil, Yağma ve Tohsiler ile birlikte ilk Müslüman Türk devleti olan Karahanlı Devletinin temelini atmışlardır. Pendname adlı eserde yazıldığına göre Gazneli Devleti'nin kurucusu Sebük Tegin, bir Karluk şehri olan Barshan'dan çıkmıştır. 13. yüzyılda ise Moğolların emri altına giren Karluklar Cengiz Han'a itaat eden ilk müslüman Türk kavmi olmuşlardır. Günümüzde Özbekistan ve Fergana vadisinde hâlâ Karluk soyundan gelenler yaşamaktadır.

Bizi instagram adresimizden takip edebilirsiniz. "@tarihinicinden4" takip etmeyi unutmayın!!!